واروژ هاخباندیان
واروژ هاخباندیان (به ارمنی: Վարուժան Հախբանդյան) با نام هنری واروژان (زادهٔ ۱۳ آذر ۱۳۱۵ – درگذشتهٔ ۲۶ شهریور ۱۳۵۶) موسیقی‌دان، آهنگساز و تنظیم‌کنندهٔ مشهور ارمنی‌تبار ایرانی و از بنیان‌گذاران موسیقی پاپ در ایران بود. واروژان که از او به‌عنوان «پدر ترانه‌سازی نوین ایران» نیز نام برده‌اند به‌عنوان آهنگساز و تنظیم‌کننده با بسیاری از خوانندگان پاپ شناخته‌شده دوران خود از جمله داریوش، ابی، گوگوش، فرهاد، ویگن و نلی همکاری داشته و آهنگسازی ۲۵ فیلم سینمایی را در کارنامه هنری خود دارد.
کودکی و جوانی
واروژ هاخباندیان که با نام هنری واروژان شناخته می‌شود در ۱۳ آذرماه ۱۳۱۵ در خانواده‌ای ارمنی در قزوین متولد شد. دو ساله بود که مادرش را از دست داد. واروژان پس از پایان تحصیلات مقدماتی وارد مدرسهٔ عالی موسیقی تهران شد و موسیقی را تحت آموزش استادانی نظیر روبن گریگوریان و لودویگ بازیل فراگرفت.
پس از این واروژان با بورسیهٔ رادیو و تلویزیون برای مدت چهار سال به مدرسهٔ عالی موسیقی آمریکا رفت. در سال چهارم به ایران بازگشت و از آن‌جا که در رادیو و تلویزیون به او گفتند که اگر بورسیه را جبران نکند، نمی‌تواند فعالیتی داشته باشد مجبور شد برای مدت دو سال به اهواز برود و موسیقی تدریس کند. پس از این دو سال واروژان به تهران بازگشت و برای برنامهٔ زنگوله‌ها که به کشف صدا می‌پرداخت شروع به آهنگسازی کرد.
دوران فعالیت
در دههٔ پنجاه ذائقهٔ موسیقی جامعه کم‌کم به موسیقی پاپ گرایش پیدا می‌کرد و واروژان در این حوزه به فردی محبوب تبدیل شد. واروژ هاخباندیان در سال ۱۳۴۷ برای بار اول برای فیلم جهنم سفید به کارگردانی ساموئل خاچیکیان موسیقی نوشت. واروژان به ساخت موسیقی فیلم علاقه‌مند شد و این امر موجب شد که این کار را به صورت حرفه‌ای ادامه دهد. ساخت موسیقی فیلم «حسن کچل» ساختهٔ علی حاتمی که به‌عنوان اولین اثر موزیکال سینمای ایران شناخته شده از کارهای واروژان است. واروژان این اثر را به همراه بابک افشار، اسفندیار منفردزاده و پرویز اتابکی خلق کرد. در این فیلم عهدیه، مهتاب، سوسن، افشین و کورس سرهنگ‌زاده آواز خواندند.
واروژان توانست ترانه‌های خاطره‌سازی خلق کند که در حافظهٔ مردم ماندگار شد. ترانه‌هایی مانند «هفتهٔ خاکستری»، «بوی خوب گندم»، «پوست شیر»، «پل»، «عاشقانه»، «شام آخر»، «همسفر»، «دریایی»، «باور کن»، «ماه‌پیشونی» و «گهواره» تعدادی از این ترانه‌های خاطره ساز است.
واروژ هاخباندیان در سال ۱۳۵۱ به خاطر ساخت موسیقی فیلم صبح روز چهارم موفق به دریافت جایزه سپاس شد. هر چند به دلیل روحیهٔ خاص هنری خود از شرکت در مراسم دریافت جایزه خودداری کرد. واروژان از عکس و فیلم بیزار بود و حتی کم‌تر حاضر به مصاحبه بود.
درگذشت
آخرین اثر واروژ هاخباندیان در آهنگسازی، ساخت ترانه‌ای با نام «اجازه» بود که مرگ اجازهٔ ساخت به این هنرمند جوان را نداد. واروژان که از بیماری قلبی رنج می‌برد هنگام ضبط موسیقی فیلم بر فراز آسمان‌ها، ساختهٔ محمدعلی فردین، سکته کرد و پس از ۱۳ روز بستری شدن، در ساعت پنج و نیم صبح شنبه ۲۶ شهریور ۱۳۵۶ (۱۷ سپتامبر ۱۹۷۷) در ۴۰ سالگی در بیمارستان جم تهران، درگذشت و در گورستان ارامنه تهران (بوراستان) به خاک سپرده شد.
